آسیب های اجتماعی

حمید صرامی

خانواده منطقی:
در مقاله پیشین، برخی ازصفات خانواده منطقی و مهارت های مورد نیاز برای پرورش فرزندان در عصر کنونی را با هدف پیشگیری از مصرف مواد مخدر نوجوانان و جوانان بر شمردیم. در این نوشتار به ادامه بررسی و خصوصیات این دسته از خانواده های منطقی پرداخته خواهد شد.

(ادامه مهارت های زندگی)

- مهارت تصمیم گیری: با توجه به اینکه در عصر تنوع و کثرت به سر می بریم، انسان ها همواره زیر لب واژه «تصمیم، تصمیم، تصمیم» را زمزمه نموده به نحوی که اتخاذ تصمیم برای آنان بسیار دشوار بوده تا جایی که بعضا مشاهده می شود فرزندان قادر به تصمیم گیری در کوچک‌ترین موضوعات از جمله نوع لباس پوشیدن برای رفتن به میهمانی نمی باشند.

بدیهی است توانمندی نوجوانان در استقلال نظر و اندیشیدن مستقلانه موجبات اتخاذ تصمیم مناسب را در شرایط بحرانی برای آنان فراهم خواهد نمود. در غیر این صورت همواره دچار وابستگی فکری بوده و به راحتی تسلیم تصمیم گیری های دیگران شده که زمینه ساز انحراف آنان خواهد بود.

- مهارت تفکر و خلاقیت: بعضا نوجوانان و جوانان به وضع موجود بسنده کرده و در صورت بروز هر گونه تغییر، دچار استرس و اضطراب شده و توانایی رویارویی با شرایط جدید را ندارند. مهارت در به کارگیری خلاقیت، سبب خلق اندیشه های نو و ارایه راه حل های متفاوت نسبت به یک موضوع گردیده که در پی آن، با بالا رفتن ظرفیت استقامت و صبر روبرو خواهند شد. بر این اساس در صورت مواجه با شکست، مفهوم آن در ذهنشان تغییر کرده و توان خواهند داشت با نگاهی هوشمندانه به واقعیت ها و آرمان های خود اندیشیده و به راحتی به گرداب انحرافات اجتماعی گرفتار نگردند.

- مهارت مراقبت و صیانت جنسی: بعضا شاهد این واقعیت تلخ می باشیم که منحرفان به راحتی وارد محدوده‌های مرزی افراد شده و با گول زدن آنان زمینه گمراهی شان را فراهم نموده و بدین ترتیب با گسترش انحرافات جنسی و افزایش بیماری های عفونی نظیر HIV (ایدز) مواجه می گردیم. والدین می بایست ضمن رعایت امور شرعی و اخلاقی در منزل (اعم از نوع پوشش، آداب معاشرت و...) و با استفاده از متخصصین، فرزندان را نسبت به کنترل احساسات به ویژه در زمان بلوغ، کنترل تمایلات جنسی، مضرات ارتباطات پنهان با جنس مخالف و...، سوءاستفاده جنسی (لمس شدن، نگریستن و... به واسطه دوستی های کاذب) و تشریح خسارت های جسمی و روحی تاثیرگذار بر سلامت و نیز تکنیک های حفاظت شخصی و امنیت جسمی آگاهی بخشیده تا موجبات پیشگیری از ارتکاب انحرافات احتمالی جنسی در آنان فراهم گردد. فراموش ننماییم امروزه بسیاری از سایت های مخرب، با ترویج سکس های استریل شده به دنبال بدام انداختن فرزندان در پدیده های ضد اخلاقی هستند.

ادامه ویژگی های خانواده منطقی:

اینگونه والدین فرزندان را در ناز و نعمت فراوان پرورش نداده ضمن آنکه بعضا در منزل با ایجاد بحران های کاذب، آستانه تحمل و بردباری و سطح توانایی فرزندان را برای رویارویی با سردی و گرمی و سختی ها و فراز و نشیب های زندگی بررسی می نمایند تا در صورت بروز مشکلات احتمالی، به راحتی به بن‌بست و انحراف از مسیر صحیح و پناه بردن به مواد مخدر گرفتار نشوند.

اینگونه والدین به خواسته های درونی فرزندانشان احترام گذاشته و به ویژه پدران همواره ندای خاموش فرزندان مبنی بر اینکه «پدران به خانه برگردید تا بیشتر در کنار هم باشیم» را ارج نهاده و به آن عمل می کنند. والدین همواره با گرمی بخشیدن به محیط منزل و در آغوش گرفتن فرزندان و انداختن دست به دور گردن آنان علاقه‌شان را ابراز می نمایند.

اینگونه والدین در زمان انتقاد کردن به فرزندان، رفتار خاص آنان را مورد نقد قرار داده و بدور از هر گونه مچ گیری، مشخصا بیان می کند که این رفتار مورد پذیرش آنان نمی باشد. والدین همواره می دانند در صورتی که کلیه رفتارهای فرزند خود را زیر سئوال ببرند و با برچسب هایی همچون شلوغ کار، فضول، تنبل، زشت، بی ارزش، کودن، بی تربیت و... آنان را سرزنش نمایند، شالوده عزت نفس (خود ارزشمندی) فرزندان در هم ریخته و موجبات فرار عاطفی و جسمی آنان از منزل فراهم گردیده و سبب بروز انحرافات رفتاری در دراز مدت خواهد شد. بر این اساس والدین تلاش می کنند تا فرزندان را به رفتار و کار صحیح ترغیب نموده و همواره توجه‌شان را به کارهای درست فرزندان متمرکز می نمایند تا سبب پیشرفت و تقویت رفتارهای مثبت در آنان گردد.

اینگونه والدین با داشتن روش، کاتالوگ و برنامه زندگی برای زندگی کردن، زندگی می نمایند و به خوبی می دانند ضرورت مجهز بودن به دانش و تفکر برای دست و پنجه نرم کردن با معماهای زندگی و داشتن لنزهای متفاوت برای مواجهه با عصر پیچیده امروز، انکار ناپذیر است. بنابراین تلاش می کنند تا والدین حرفه‌ای گردیده و با دوری از تصمیمات مقطعی و احساسات لحظه‌ای فرزندان را تربیت نمایند.

اینگونه والدین همواره با متولیان مراکز آموزشی فرزند خود در ارتباط صمیمی بوده تا ضمن اطلاع و آگاهی از هر گونه تغییر احتمالی در بروز رفتارهای پرخاشگرانه یا گوشه‌گیری و انزوا طلبی، کاهش میزان نمره‌های درسی، غیبت مستمر در کلاس های درس و... فرزندان خود، بتوانند از شیوع آن جلوگیری نموده و همزمان نسبت به تقویت اهداف واقع بینانه در فرزندان تلاش خواهند کرد. آنان به خوبی می دانند بچه های فاقد اهداف مشخص به راحتی دچار آسیب های اجتماعی از جمله گرایش به مواد مخدر گردیده و همواره تابع حوادث خواهند بود.

اینگونه والدین به نقش حفاظتی – هدایتی و حمایتی خود کاملا واقف بوده و به خوبی می دانند بچه های خوشبخت، محصول خانواده های خوشبخت هستند. آنان به هیچ وجه تماشاچی یا شگفت زده مسایل رفتاری و... نبوده بلکه همیشه برای پرورش صحیح فرزندانشان ایفای نقش می نمایند. آنان با مقتدر سازی ذهنی فرزندان نسبت به مسایل اجتماعی، فرزندان را واکسیناسیون ذهنی می نمایند تا اگر باران آسیب های اجتماعی از جمله مواد مخدر به بارد فرزندانشان خیس نگردند. والدین در صورت اشتباه از سوی فرزندان با انجام مذاکره مثبت آنان را پذیرفته و به بچه ها فرصت دیگری برای بهتر شدن می دهند.

 اینگونه والدین خود مسئولیت تربیت فرزندان را عهده دار شده و پرورش آنان را به گذشت زمان نمی سپارند. آنان همزمان نیز فرزندان را در پذیرش مسئولیت های منزل از قبیل مرتب کردن وسایل، شست و شوی برخی از البسه‌شان، تهیه غذاهای ساده و... آماده می کنند تا توان روی پای خود ایستادن را در شرایط آتی بدست آوردند.

اینگونه والدین به خوبی می دانند که خانواده اولین مدرسه فرزند است که پدر و مادر رأساً مدیر، معلم و مستخدم آن هستند. والدین دریافته اند که این مدرسه (به قول یکی از نویسندگان بزرگ) تعطیلات ندارد، به کسی حقوق پرداخت نمی شود و آنان مسئولیت 365 روزه فرزندان را عهده دار هستند. والدین به این موضوع که نقش کلیدی آنان در تربیت فرزندان 86% ارزیابی شده باور داشته، بر این اساس تلاش می کنند تا این مدرسه با دو رئیس (یعنی پدر و مادر) که بسیاری از حالت شان اعم از نحوه ارتباط کلامی و غیر کلامی و... متفاوت است به نحوی هماهنگ و مطلوب اداره شود تا محیط منزل برای فرزندان به دور از هر گونه تعارض باشد.

اینگونه والدین از وقایع جاری روزمره آگاهی کامل داشته و باور دارند که جهان بر نوک انگشتان فرزندان ازطریق اینترنت قرار دارد. آنان به خوبی می دانند فرزندان با موج سواری و کنجکاوی در سایت ها به پردازش موضوعات پرداخته، بنابراین با ایجاد کمربند ایمنی در فرزندان از طریق آموزش‌های لازم برای مواجه با مشکلات احتمالی آن هم بدون ایجاد ترس، اضطراب، وحشت و اغراق بلکه در قالب تمثیل با رعایت سن تقویمی و شخصیتی آنان و با تعلیم مهارتهای زندگی برای حضور در جامعه پر ازدحام امروز (آن هم با فرهنگ های متفاوت و....) آماده‌شان می سازند.

اینگونه والدین با فرزندانشان صادق، صریح و روشن صحبت می نمایند. از هر گونه تبعیض، مقایسه، وعده‌های غیر عملی، ایجاد حسادت، دروغ و سایر صفات رذیله اخلاقی به طور مستمر پرهیز می نمایند.

اینگونه والدین از کمبودهای اقتصادی در نزد فرزندان نمی نالند تا از بروز احساس حقارت و خود کم بینی جلوگیری شود. آنان به خوبی می دانند حقارت والدین نزد فرزندان، مقدمات انحراف را فراهم خواهد ساخت.

اینگونه والدین تسلیم خواسته های غیر معقول فرزندان نگردیده و از هر گونه تجمل گرایی و افراط پرهیز می نمایند.

اینگونه والدین حریم خصوصی فرزندان شامل (کمد خصوصی، کیف مدرسه، دفترچه خاطرات، اطلاعات تلفن همراه و...) را محترم شمرده و بدون اجازه وارد این حریم نمی گردند. آنان به خوبی می دانند که فرزندان نسبت به وسایل شخصی خود بسیار حساس بوده و در صورت رفتارهای پلیسی در منزل، اعتماد شان به والدین کاسته خواهد شد و بدین ترتیب امنیت روانی آنان در هم ریخته و فضای منزل برای آنان جذاب نبوده و بدین ترتیب مقدمات خروج مستمر از منزل و سپری کردن اوقات با دوستان و... را در کوچه و خیابان فراهم خواهد ساخت که زمینه ساز رفتارهای انحرافی می باشد.

اینگونه والدین با تقویت مثبت اندیشی و افکار مثبت در خود و فرزندان آنان را از پرداختن به افکار منفی و مایوس کننده، خاطرات ناخوشایند، اخبار نامناسب خودکشی، خودسوزی و... می رهانند. والدین می دانند پرداختن به افکار منفی،‌ موتور ذهنی فرزندان را خاموش می نماید.

اینگونه والدین فرزندان را در خانه تنها نگذاشته و برای انجام تکالیف و... محدویت های زمان قائل می‌شوند تا فرزندان به مدیریت زمان مقید شوند و از اتلاف وقت پرهیز نمایند.

اینگونه والدین از قرار دادن رایانه (کامپیوتر) در اطاق خواب فرزندان پرهیز نموده و آن را در اطاق نشیمن قرار می دهند. والدین در زمان استفاده فرزندان از رایانه، ویدئو، تلویزیون و... ضمن تعیین مدت زمان استفاده ( بامشارکت فرزندان) آنان را همراهی نموده و نقطه نظرات آنان را در خصوص برنامه ها جویا می شوند تا از تاثیر برنامه های ضد اجتماعی و خشونت گرا آگاهی یافته و نسبت به هدایت و آگاه نمودن فرزندان و نیز تقویت و ترغیب فرزندان به سایر فعالیت های گوناگون (ورزشی و...) گام بر می دارند.

اینگونه والدین از هر گونه کمال گرایی و زندگی بدون نقص و عیب اعم از اخذ نمره 20، قبولی حتمی در کنکور، نظافت بی کم وکاست اطاق و.. خودداری نموده و به جای تقویت شعار «زگهواره تا گور کنکور بجوی» فرزندان را به نحوه زندگی و بهتر بودن و تلاش موثر سوق می دهند.

اینگونه والدین ضمن آگاهی کامل از برداشت فرزندانشان نسبت به سیگار، قلیان، الکل، مواد مخدر، مسایل ضد اخلاقی و... همواره نسبت به اصلاح تفکرات غیر صحیح آنها (ازجمله سیگار برای آرامش اعصاب مفید است) اقدام نموده و آنان را از پیامدهای جسمانی، روانی، معنوی و اجتماعی رفتارهای پر خطر آگاه می‌سازند. البته فراموش ننماییم زمانی اینگونه مطالب برای فرزندان موثر واقع خواهد شد که والدین به گفته‌های خود عامل باشند یعنی خودشان سیگاری، قلیانی و... نباشند درغیر این صورت والدین واعظ غیر متعظ بوده و پیامهایشان در فرزندان اثری نخواهد داشت.

اینگونه والدین در خصوص دوستان فرزندان شان آگاهی کافی داشته و سعی می کنند با والدین دوستان فرزند خود ارتباط برقرار کرده و در صورت بروز رفتارهای نامناسب به طور جمعی با هم مشورت کرده و تصمیم مناسب اتخاذ می نمایند.

(ادامه دارد)