در روایتی نبی گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرمایند:
مَن لَم تَنههُ صلاتُهُ عَن الفحشاءِ والمُنکر لَم یُزد مِن الله إلاّ بُعداً؛ کسی که نمازش او را از زشتی ها و گناهان باز ندارد، بهره ای از نماز ـ جز دوری از خداوندـ نبرده است. (بحارالانوار، ج82،ص198).
البته چنین نمازی از جهت فقهی در صورت وجود شرایط، صحیح است و تکلیف را از انسان ساقط می کند، اما نمازی نیست که او را به خداوند سبحان نزدیک کند و از سایر برکاتش نیز بهره مند گردد؛ همان گونه که معیار سنجش قبولی و عدم قبولی اعمال دیگر انسان نیز پذیرفته شدن نماز یا عدم پذیرش آن است ؛ امام باقر (ع) فرمودند:
إنّ اَول ما یُحاسَبُ بِه العَبدُ الصّلاهُ فَإن قُبِلَت قُبِل ما سِواها؛ اول چیزی که ـ در قیامت ـ از انسان حسابرسی می شود، نماز است پس اگر قبول شود بقیه ی اعمال نیک هم مقبول خواهد شد. (فروع کافی، ج3،ص268).
چرا که اهتمام به نماز ـ با آن ویژگی هایش ـ نشانه ی اهتمام به سایر اعمال ـ که از جهت عظمت و فضیلت در رتبه ی بعد از نماز قرار گرفته اند ـ می باشد. ضمن این که نماز و تکرار آن در شبانه روز، روح اخلاص ـ که پایه ی قبولی عمل است ـ را در انسان زنده می کند و همین امر موجب می شود که سایر اعمال با خلوص و قصد تقرب انجام شود.
بنابراین اگر زنان مسلمان، نماز را با توجه به اسرارش، به ویژه سرّ حجاب در آن، به پا می داشتند شاهد عفت ورزی بیشتر و رعایت حجاب اسلامی از سوی آنان بودیم و آنها هرگز به خود اجازه نمی دادند آن رفتارهای ذلیلانه را مرتکب شوند.
جبران شکستها
فردی که از مقامات اجتماعی به خاطر عدم پوشش یا بی کفایتی باز مانده سعی دارد با فساد بیشتر این شکست را جبران کند. کسی که تغییرات بنیادی در جامعه را نمی پذیرد و از مقامات سابق خود خلع و دچار شکست اجتماعی شده است سعی او بر این است که با هر وسیله ممکن این شکست را جبران کند .او خود به انجام کاری که میکند آگاه است و میداند که چه میکند.
نا آ گاهی
یکی از علل بد حجابی جهل افراد است . شایدفرد بی حجاب نمی داند که با این کار خود چه ضربه هایی به جامعه می زند .ممکن است جلوه گری او خانواده ای را از هم بپاشد. شاید پوشش نامناسبش زمینه ساز گناه بسیاری از جوانان باشد. شاید نمی دانند که کمبود پوشش موجب جلب نظر افراد سود جو و خیانتکار به آنها می شود. شاید نمی دانند هر چه پوشش زن کمتر باشد در زندگی حیوانی نزدیکتر و از خدا دورتر است . شاید نمی دانند چنانکه گل در معابر عمومی پرپر شود آنان نیز در این راه گاه عفت خود را از دست خواهند داد .پس باید جامعه را آگاه و هشیار کرد.
هیستری
یکی از دلایل بد حجابی بیماری هیستری میباشد . در این بیماری فرد علاقه زیادی به جلوه گری دارد. این بیماری منشا روحی و روانی دارد و یکی از آثار و نشانه های بیماری افسردگی درفرد میباشد. چنین افرادی برای ارضا بیماری خود مرتب به دنبال مدلهای بهتر و بالاتر و زیباتر و جذاب هستند.در این تحقیق حدود 85درصد افراد جامعه آماری، رواج انواع بیماری های روانی (افسردگی-هیستری-سادیسم-مازوشیسم و...)را در گسترش بد حجابی تاثیر گذار دانسته اند.
عقده حقارت
فردی که در خانواده و جامعه مورد تحقیر قرار می گیرد خانواده به او توجهی ندارد نظراتش را محترم نمی داند در جامعه نمی تواند به طور دلخواه خود هر کار میخواهد انجام دهد. میخواهد از این راه که جلوه دادن زیباییهای درونی و خدادادی است روی این عقده سر پوش بگذارد.
سادیسم
سادیسم نوعی بیماری است که از افسردگی سرچشمه میگیرد . فرد دوست دارد بهر عنوان دیگران را مورد آزار قرار دهد. به هر حال وقتی فردی با پوشش نا مناسب در بین جامعه رفت و آمد میکند حس شهوت و غریزه جنسی را در جوانان بیدار میکند و آنها را دچار مشکل می سازد فردی که سادیسم دارد از این که ببیند جوانی غریزه جنسی در او شعله ور شده است و دست یابی به آن برای او ممکن نیست لذت می برد وخود را قهرمان این عرصه تصور میکند.
انتقام جویی
فردی که به خاطر رفتار دیگران آتش کینه و نفرت در وجودش شعله می کشد اگر از معنویات به دور باشدسعی دارد در رفتار با دیگران این نفرت و انزجار را به مرحله عمل و انتقام برساند. فردی که دوستدار آزادی غربی است وقتی در این اجتماع دست یافتن به آن برایش ممکن نیست حس انتقام اورا برآن برمی دارد که ارزشهای اجتماعی را خدشه دار کرده و زمینه سقوط ارزشهای اجتماع را با رفتاربلهوسانه خود فراهم سازد.
مازوشیسم
علت دیگر گرایش به پوشش نا مناسب خود آزاری و مازوشیسم است. فردی که به دلایل مختلف خود را عقب مانده میداند نسبت به خود بی تفاوت میشود و از بیماری یا شکست اجتماعی خود ناراحت نمیشود . او به خاطر آزار رساندن به خود خودش را در معرض حوادث برخاسته از فحشا و فساد میگذارد. چنین افرادی هر قدر هم که در دامان بی عفتی فرو روند برایشان اهمیتی ندارد. زیرا هیچ قانون و مقررات و صلاح و ثوابی را در نظر نمی گیرند و حتی آنها با خود بیگانه اند.
نیاز به ازدواج
یکی دیگر از علل بد حجابی نیاز جنسی است . ازدواج گر چه در دین مقدس اسلام بسیار از آن تعریف و تمجید شده است و بهترین رهنمودها پیرامون آن رسیده است تا جایی که پیامبر میفرمایند: کسی که ازدواج می کند نصف دین خود را حفظ کرده است.اما جلوه گری برای پیدا کردن زمینه های ازدواج راه نامناسبی است که به بدحجابی کشیده شده و پیامدهای تاسف باری نیز برای طرفین بهمراه خواهد داشت . با توجه به اینکه اغلب این ازدواجهای چها رراهی سر انجام خوبی نخواهد داشت و به جدایی و طلاق می انجامد.
کمبودها
معمولا افرادی دچار ریا تظاهر جلوه گری خودنمایی و فخرفروشی میشوند که کمبودی دارند. کمبود شخصیت اجتماعی نیز موجب پناه بردن به بد حجابی برای جبران این کمبود میشود.
بر این اساس در جامعه اى مانند جامعه اسلامى ما- که بسیارى از احکام، ارزش ها و معارف اسلامى براى اداره جامعه تبیین شده و جاى هیچ گونه عذر و بهانه اى نیست- بعضى از احکام الهى (مانند حجاب) از سوى برخى افراد نادیده گرفته مى شود، به عوامل فردی-اعتقادی باز مى گردد. به عبارت دیگر یکى از مهم ترین عوامل بدحجابى در جامعه، پیروى از هواهاى نفسانى است که خود ناشى از ضعف ایمان و تقوا، تزلزل شخصیت است و مى باشد و در مظاهرى ازقبیل تجمل گرایى، خودنمایى در مقابل بیگانگان و نمود پیدا مى کند. یکى از راه هاى اصلاح جامعه از این معضل، مقابله با عوامل روان شناختى آن وتقویت ایمان و تقواى افراد جامعه و تقویت انگیزه، عزم و اراده آنان دراجراى احکام الهى و موازین و مقررات اسلامى در سطح جامعه مى باشد. قرآن کریم مى فرماید: (ان الله لا یغیر ما بقوم حتى یغیروا ما بانفسهم خداوند سرنوشت هیچ قومى را تغییر نمى دهد، مگر آن که آنان آنچه را درخودشان است تغییر دهند).
2- میزان عوامل ارتباطی –اجتماعی در گسترش بد حجابی در جامعه ما تا چه حدی می باشد؟
ردیف |
شما با هر یک از عوامل زیر در رواج بد حجابی در جامعه ما تا چه میزانی موافقید؟ |
خیلی زیاد
|
زیاد |
کم |
خیلی کم |
جمع |
|
13 |
گسترش بد حجابی از سوی رسانه های جمعی |
95 |
88 |
12 |
5 |
200 |
|
5/47 |
44 |
6 |
5/2 |
100 |
|||
14
|
گسترش ماهواره ها در خانواده |
82 |
78 |
25 |
15 |
200 |
|
42 |
39 |
5/12 |
5/7 |
100 |
|||
15 |
پیشرفت بشر درزمینه ارتباطات (اینترنت –تلفن همراه) |
72 |
58 |
55 |
15 |
200 |
|
37 |
29 |
5/27 |
5/7 |
100 |
|||
16
|
دسترسی آسان افراد جامعه ما به فیلم های مبتذل |
99 |
71 |
22 |
8 |
200 |
|
5/49 |
5/35 |
11 |
4 |
100 |
|||
17
|
ناتوانی مسئولین در مقابله با وسایل نوین ارتباطی |
86 |
74 |
28 |
12 |
200 |
|
43 |
37 |
15 |
5 |
100 |
|||
18 |
ارتباط وبرخورد نامناسب مامورین با بد حجابان
|
90 |
77 |
20 |
13 |
200 |
|
45 |
5/38 |
10 |
5/6 |
100 |
|||
19 |
ارائه خدمات رفاهی-مادی به افراد بی حجاب درجامعه ما |
70 |
65 |
46 |
19 |
200 |
|
35 |
5/32 |
23 |
5/9 |
100 |
|||
20 |
رواج رسم ورسوم جشن های غربی در عروسی های ما |
95 |
75 |
18 |
12 |
200 |
|
5/47 |
5/37 |
9 |
5 |
100 |
|||
21 |
روشن فکر ومتمدن جلوه دادن بد حجابان در جامعه ما
|
88 |
77 |
25 |
10 |
200 |
|
44 |
5/38 |
5/12 |
5 |
100 |
|||
22 |
عقب مانده وتحجر گرا دانستن افراد با حجاب در جامعه ما |
65 |
68 |
57 |
10 |
200 |
|
5/32 |
34 |
5/28 |
5 |
100 |
|||
23 |
برنامه ریزی بلند مدت صهیونیست ها در زمینه رواج سکس در جامعه ایران |
94 |
77 |
18 |
10 |
200 |
|
47 |
5/38 |
9 |
5 |
100 |
|||
24 |
تهاجم به ارزش های والای جامعه ما از سوی غربی ها |
94 |
66 |
26 |
14 |
200 |
|
47 |
33 |
13 |
7 |
100 |
|||
25 |
بی توجهی مسئولین به مسئله حجاب |
79 |
81 |
19 |
21 |
200 |
|
5/39 |
5/40 |
5/9 |
5/10 |
100 |
|||
26 |
تحولات اجتماعی-سیاسی در ایران بعد از جنگ تحمیلی |
86 |
70 |
34 |
10 |
200 |
|
43 |
35 |
17 |
5 |
100 |
|||
27 |
بالا رفتن سطح رفاه اقصادی مردم |
74 |
78 |
38 |
10 |
200 |
|
37 |
39 |
19 |
5 |
100 |
|||
28 |
رواج بد حجابی در جامعه ما در زمان انتخابات |
108 |
82 |
6 |
4 |
200 |
|
54 |
41 |
3 |
2 |
100 |
|||
29 |
حمایت نامزد های انتخاباتی از رواج بی حجابی در جامعه ما |
96 |
81 |
13 |
10 |
200 |
|
48 |
5/40 |
5/6 |
5 |
100 |
|||
تحلیل
همانطوری که داده ها نشان می دهد ازنظر جامعه آماری ما عوامل اجتماعی چون:رواج بد حجابی در جامعه ما در زمان انتخابات95 درصد- گسترش بد حجابی از سوی رسانه های جمعی92درصد-حمایت نامزد های انتخاباتی از رواج بی حجابی در جامعه ما88درصد - دسترسی آسان افراد جامعه ما به فیلم های مبتذل85- رواج رسم ورسوم جشن های غربی در عروسی های ما 85درصد-گسترش ماهواره ها در خانواده81درصد- - ناتوانی مسئولین در مقابله با وسایل نوین ارتباطی 80درصد - تهاجم به ارزش های والای جامعه ما از سوی غربی ها 80درصد- تحولات اجتماعی سیاسی در ایران بعد از جنگ تحمیلی78درصد به عنوان عوامل مهم رواج بد حجابی در جامعه ما بیان شده اند .
نتایج وتفسیر یافته های تحقیق
ریشه هاى تاریخى –اجتماعی بد حجابی که به اقدامات رژیم پهلوى براى گسترش فرهنگ غربى به ویژه در بعدبرهنگى، بى بند و بارى و کشف حجاب بر مى گردد، که توانست بخشى ازجامعه ما را دچار این انحراف کند و بى حجابى را در خانواده ها به صورت یک هنجار و ارزش درآورد. روند گسترش این معضل، هر چند با وقوع انقلاب اسلامى و فضاى ناشى از دوران دفاع مقدس، تا حد زیادى کنترل شد ولى به دلایل متعددى، رگه ها و ریشه هاى خود را همچنان حفظ نمود وبعد از تغییر محیط ارزشى جامعه و فاصله گرفتن از فضاى معنوى حاصل ازانقلاب و دفاع مقدس، دوباره مجال ظهور و بروز پیدا کرد. با توجه به داده های فوق موارد زیربه عنوان عوامل اجتماعی رواج بد حجابی تحلیل می شوند:
1. کوتاهى وبى توجهى برخى از مسوولان فرهنگى کشور در تثبیت ارزش ها و احکام اسلامى و تعمیق بخشیدن به آن، از وسایل دیگر گسترش بدحجابى است. گفتنى است که به علت وجود مشکلات ناشى از تثبیت انقلاب اسلامى، جنگ تحمیلى، فشارهاى خارجى محاصره هاى گوناگون اقتصادى، سیاسى و باعث شد که بیشترین وقت و انرژى مسوولان و دستگاه هاى دولتى به این امور صرف شود و توجه چندانى به مسایل فرهنگى جامعه و اجراى راه کارها و برنامه هایى در جهت تثبیت و تعمیق ارزش ها و احکام اسلامى مبذول نگردد.
2. . بعضى از اقدامات اقتصادی انجام گرفته بعد از سال 1368 (از قبیل سیاست هاى پولى و ارزى و) که به منظور تسریع در روند توسعه و رشد اقتصادى، صنعت و انجام گرفت، ناخواسته موجب تغییر ارزش هاى جامعه، به سوى هنجارهاى مادى، مدرک گرایى، تجمل پرستى و گردید.
3. عملکرد منفى و نامطلوب برخى از دستگاه هاى فرهنگى (از جمله صدا وسیما ،وزارت ارشاد وامور سینمایی و مطبوعات) و میدان دادن به افراد وعناصرى که هیچ اعتقادى به نظام اسلامى ندارند و با استفاد از تسهیلات مادى و معنوى وزارت ارشاد و فضاى باز و بدون نظارت جامعه، موجبات نشر و ترویج فرهنگ فاسد منحط دوران پهلوى و ارزشهاى حاکم بر جوامع غرب را فراهم و اوضاع فرهنگى کشور را به شدت مسموم و آلوده نمودند .
4. برخى از افراط و تفریط هایى که در سالهاى اولیه انقلاب و بعد از آن در مبارزه با بى حجابى و بد حجابى شد از قبیل استفاده روشهاى خشونت آمیز و فیزیکى و باعث بوجود آمدن تنفر وانزجار و بدبینى به این حکم الهى گردید وهمچنین لوث کردن برخورد قانونی که با سیاسی بازی دولتمردان روبرو شد ویک روز گشت های ارشاد نیروی انتظامی با سو صدا های ویژه در جامعه حضور پیدا کردند ویکدفعه حرکت های قانونی در جامعه جمع شد وعرصه برای طراحان بی حجابی در جامعه باز شد .