| قبل از اینکه به ذکر ویژگى‌هاى شخصیتى نوجوانان بزهکار بپردازیم، لازم است مختصرى در مورد اجزاء مختلف شخصیت توضیح دهیم. به عقیده? روانکاوان مهم‌ترین عناصر سازنده? شخصیت عبارتند از: |
| - "نهاد" شامل تمام کشمکش‌ها، انگیزه‌ها و غرایز است، این غرایز در کودک، هنگام تولد به‌صورت مادرزادى وجود دارد و او آنها را با خود به دنیا مى‌آورد. پس کودک در هنگام تولد فقط داراى نهاد است. انگیزه‌هاى نهاد بر اصل لذّت استوار مى‌باشند. |
| - "خود" بخش دیگرى از شخصیت انسان مى‌باشد که نقش واسطه‌اى عاقل را دارد که از یک طرف میان نهاد و واقعیت‌ها و از طرف دیگر بین نهاد و فراخود (وجدان اخلاقی) میانجیگرى مى‌کند. "خود" واقعیت‌هاى بیرونى موجود را ارزیابى مى‌کند و با شناخت جنبه‌هاى مفید آن، براى ارضاء تمایلات نهاد طرح‌ریزى و آزمایش مى‌کند. همچنین لازم به تذکر است که "خود" تمایلات نهاد را طورى تغییر مى‌دهد که قابل تطبیق با ارزش‌هاى اجتماعى شود و با ملاک‌هاى و معیارهاى وجدان اخلاقى هماهنگ شده باشد و در نتیجه قابلیت ارضاء داشته باشد. مثلاً در ماه مبارک رمضان فرد روزه‌دار، تمایل به خوردن را که انگیزه‌اى است نشأت گرفته از نهاد، با توسل به معیارهاى اخلاقی-مذهبى (فراخود) مهار کرده و از خوردن غذا امتناع نموده و به ارضاء انگیزه‌هاى معنوى خود تحقق مى‌بخشد. |
| - "فراخود" بخش دیگرى از شخصیت انسان است. فراخود در حقیقت پلیس باطنى هر فرد مى‌باشد. تمام بکن و نکن‌ها، امر و نهى‌ها، اخلاقیات، معنویات، ارزش‌هاى منع‌کننده و غیره در فراخود قرار دارند. هر فردی، از فراخود دستور مى‌پذیرد که انجام چه اعمالى "گناه" محسوب مى‌شود و نباید انجام داد و انجام چه نوع اعمالى صحیح است و باید انجام داد. |
| افراد بزهکار داراى فراخودى بسیار ضعیف هستند. آنها بیشتر نهاد خود مى‌باشند و از هر آنچه که لذت ببرند و به انجام آن مبادرت مى‌روزند بدون اینکه در نظر داشته باشند که آیا عمل موردنظر درست است یا غلط. آنها از لحاظ عاطفى افراد بسیار سردى هستند و فقط منفعت شخصى را در نظر گرفته و خود آنها را دوست دارند و افراد دیگر براى آنها اهمیتى ندارند. اگر هم به کسى علاقه‌اى نشان دهند، آن شخص یا براى آنها نفعى را در بردارد و در غیر این صورت آن عشق و علاقه موقّتى و مقطعى مى‌باشد. به‌علت ضعف فراخود، انجام اعمال بزهکارانه در او، ایجاد ناراحتى نمى‌کند و از عمل خود پشیمان نمى‌شود. |
| مهم‌ترین ویژگى‌هاى شخصیتى نوجوانان بزهکار عبارتند از: |
| - بى‌قرارى: |
| بى‌قرارى باعث مى‌شود که نوجوان قدرت تشخیص خوب از بد را نداشته، قادر به تمرکز فکرى نباشد. زود خسته مى‌شود و به هیچ‌وجه پایبند اخلاقیّات نیست. یعنى داراى فراخود ضعیفى است. نمى‌تواند خود را در یک حالت ثابت نگه دارد (مثلاً فردى که به دلیل نداشتن فراخودى قوى دست به دزدى زده، به طریق بیمارگونه تنش و اضطراب‌هاى خود را کاهش مى‌دهد). |
| - کژخوئى: |
| بدخلقى و نوعى تمایل به فساد و بدى در این افراد دیده مى‌شود. شرارت، حسد، کینه و انجام اعمال ضد اجتماعى از ویژگى‌هاى آنها است. یعنى تمایلات "نهاد" در فرد قوى گشته، فراخود او ضعیف مى‌شود. |
| - بدبینى: |
| افرادى هستند بدبین، خودپرست، خودخواه و متنفر از اجتماع. همیشه فکر مى‌کنند که کسى مى‌خواهد به آنها آزار برساند و یا اینکه مورد ظلم و ستم و تبعیض قرار گرفته‌اند براى انتقام‌جوئى دست به بزهکارى و اعمال خطرناک مى‌زنند مثلاً چیزهائى را مى‌شکنند، دیگران را کتک زده، دشنام مى‌دهند. در اینها نیز "خود" ضعیف گشته و "نهاد" قوى شده است، فراخود نیز مى‌تواند اعمال خود را به‌خوبى انجام دهد. |
| علاوه بر موارد گفته شده در برخورد با افراد بزهکار به نکات ذیل باید توجه نمود. |
| 1. در برخورد با نوجوانان بزهکار باید توجه داشت که گاهى اوقات اعمال بزهکارانه ناشى از مشکلات روانى فرد مى‌باشد (مثل اعتیاد یا افسردگی) که به‌منظور اصلاح رفتار فرد باید به درمان بیمارى روانى او پرداخت. |
| 2. تنبیهات بدنی، نوجوانان بزهکار را جرى‌تر نموده، آنها را در ارتکاب خلاف مجدد جسورتر مى‌نماید. نوجوانان بزهکار اگر خوب هدایت شوند و بدون تنبیهات بدنى تحت درمان قرار گیرند به راه راست هدایت مى‌گردند. |
مطلب بعدی :
دانلود کتاب آسیب های اجتماعی
